Lieve pap

Lieve pap,

Ik doe dit voor mezelf, waarschijnlijk niemand die dit leest.

Ik mis je ook al kende ik je niet.

We dachten verschillend en toch ook weer niet.

Ik ontmoet je niet meer, althans niet hier op aarde.

Ik kan geen ongemakkelijke gesprekken meer met je hebben.

Je aankijken en zien dat je met je hoofd ergens anders zit.

Ik kan dingen niet meer anders doen. Die tijd is geweest.

Ik mis je.

En voor een ieder die hier wat aan heeft:

Tijd heelt geen wonden / Tijd leert je leven met verdriet en wachten zeer geduldig tot je weer schoonheid ziet / En tot de tederste herinneringen zo diep vertakt zijn in je ziel dat ze de zere plekken kunnen overgroeien.

Femke

Terug naar de bron

As tot as en stof tot stof

dat kan ik accepteren

want af is af en op is op

Ik moet dat respecteren

 

Maar dat dit liedje over is

lang voor het eindrefrein

dat het vandaag al zover is

zou niet zo moeten zijn

 

Oog om oog en tand om tand

dat hoef ik niet te leren

maar pijl en boog om hart en hand

is moeilijk te verteren

 

Want dat wat hij in alles was

en wat hij nog zou zijn

als hij gewoon hier bij ons was

was goedheid in het klein

 

Dat er iets doorgaat na de dood

dat wil ik wel geloven

maar mijn geloof is niet zo groot

Hij kon alleen beloven

 

Dat dat wat rafelt en ontbindt

gaat naar waar het begon

en waar het keer op keer begint

 

Dirk Jan mocht naar de bron

 

Maaike Warnaar

 

(Voorgedragen tijdens de dankdienst voor het leven van Dirk Jan,
6 februari
2018)

De stem van mijn vader

Een paar jaar geleden werden mijn vader en ik geïnterviewd voor het radioprogramma ‘Van de appel en de boom’ van de Ikon. We praatten over de koorreis naar Israël in 1996, over wat ‘geloof’ betekent, over politiek en over wat je wilt zien als je aan het eind van je leven terugkijkt. We spraken ook over de valkuil van gedrevenheid. Vanmiddag luisterde ik er opnieuw naar, gewoon, terwijl ik de vaatwasser inruimde.

De opname is hier te beluisteren.

Het is volkomen normaal om Dirk Jan’s stem te horen in mijn woonkeuken. Ik kan maar niet geloven dat hij er niet meer is.

Maaike

Tijd genoeg

Mijn vader heeft altijd gezegd dat hij niet oud zou worden. Ik dacht dan: doe toch normaal. Als andere vaders oud kunnen worden, dan kan die van mij dat ook. Ik denk nu dat ik eigenlijk bedoelde: Ik wil niet dat je weggaat. Nu niet, nooit niet.

Ik heb er altijd moeite mee gehad wanneer mijn vader wegging. Het lijkt wel alsof hij voor mij altijd te vroeg vertrekt. In Leiden, als we samen hebben geluncht bij het Museum Volkenkunde. Wanneer hij komt klussen op ons schip en de dag zijn einde nadert. Het maakt niet eens uit hoe lang hij blijft. Zodra hij zijn spullen bij elkaar begint te verzamelen, dan denk ik: nee, nu nog niet. Blijf nog even.

Ik heb geprobeerd die gedachte te verklaren. Misschien komt het doordat ik Dirk Jan een groot deel van mijn jeugd alleen in de drukke weekenden zag en ik nog iets wil inhalen. Of misschien mis ik hem omdat ik wanneer ik mijn vader zie, ik zo bezig ben met indruk op hem maken, dat ik vergeet om mezelf te zijn. Of misschien is het zo dat mijn vader en ik onmogelijk uitgepraat kunnen raken. Omdat we allebei zulke volle levens leiden en zoveel gedachten hebben om uit te wisselen, dat er in een mensenleven nooit voldoende tijd kan zijn om dat te doen. Maar nu vind ik die verklaringen niet meer zo belangrijk. Ik denk alleen maar: ga niet weg.

Dat het zo ontzettend sneeuwde dat weekend. Onwerkelijk was het nieuws al van zichzelf. Maar wanneer sneeuwt het nou zo? Die dikke witte vlokken. Zaterdagavond sneeuwde het nog niet. De bel ging. Ik verwachtte de bezorger van de boodschappen. Maar het was mijn broer, de boodschapper van slecht nieuws.

Pas toen broer, zus en ik de volgende ochtend in Zwammerdam aan tafel zaten en van onze vader hoorde wat de diagnose was, dwarrelden de eerste sneeuwvlokken naar beneden. Dirk Jan vertelde met hoeveel voldoening hij terugkijkt op zijn prachtige, volle leven. Hoeveel meer het hem gegeven heeft dan hij ooit heeft durven hopen. “Eigenlijk ben ik 124 geworden,” zei mijn vader. We reden langzaam terug door de sneeuw en herhaalden die woorden. 124 is een mooie leeftijd.

Op mijn zeventiende las ik het boek Twee koffers vol van Carl Friedman. De moeder van hoofdpersoon Chaja zegt daarin over haar dochter dat die twee keer zo hard opbrandt als de rest. Chaja’s vader had toen gezegd: “mag sein, maar die daar geeft ook twee keer zoveel licht.”  Net als mijn vader.

Dat andere citaat uit Twee koffers vol op de beginpagina van deze website, over dat iemand niet alleen maar was wie hij was geweest, maar ook met wie en waar, noemde ik vorige week bij mijn vader op de bank. “We hebben een website gemaakt” zei ik. Het raakte hem, meer dan ik had gedacht. “Ik kijk er nog even niet op,” zei hij na een tijdje.

Deze website is voor iedereen die Dirk Jan gaat missen. Er ligt een simpele rekensom aan ten grondslag. Mijn vader is 124. Maar zijn verhalen zijn onze verhalen. En andersom. Zo tellen we er nog een aantal jaar bij op.

Terwijl ik dit schrijf is Dirk Jan voor een gesprek in het ziekenhuis. Daar krijgt hij meer duidelijkheid over wat er voor hem ligt. Ik zit met mijn laptop in een Amsterdam’s cafe. Door de luidspreker boven mijn hoofd zingt Doe maar:

“Want wat ook een ander zegt, er is tijd genoeg. Voor jou, voor mij, voor iedereen. En als je wilt dan is elk ogenblik voor jou. En alles wat je vragen zou, maar laat mij dan niet alleen.”

Maaike Warnaar